Ziya Paşa Gazeli Yorumlama

Sizlere Ziya Paşa Gazeli Yorumlamasını sunacağım.Ziya Paşa Kimdir sorusuyla başlayalım.

Ziya Paşa Kimdir?

Ziya Paşa 1829 – 1880 yılları arası yaşamıştır. Hayatını değiştiren olay ise Mısır Prensi Mustafa Fazıl Paşa’nın onu Paris’e davet ederek gerekli ihtiyaçlarını karşılayacağını belirtmesi. Bu teklife karşı Ziya Paşa Avrupa’ya kaçmıştır. Ziya Paşa’nın o zamanki ülkenin yönetimini iğneleme ve batıyı görüp anlattığı gazelinin orijinal halini hiç bölmeden vererek konumuza başlayalım.

Ziya Paşa Gazeli

Diyar-ı küfrü gezdim beldeler kâşaneler gördüm
Dolaştım mülk-i islamı bütün viraneler gördüm

Bulundum ben dahi dar-üş-şifa-yı Bab-ı Âli’de
Felatun’u beğenmez anda çok divaneler gördüm

Huzur-ı gûşe-yi meyhaneyi ben görmedim gitti
Ne meclisler ne sahbâlar ne işrethaneler gördüm

Cihan namındaki bir maktel-i âma yolum düştü
Hükümet derler anda bir nice salhaneler gördüm

Ziya değmez humarı keyfine meyhane-i dehrin
Bu işretgehte ben çok durmadım ammâ neler gördüm

Ziya Paşa Gazeli Yorumlama

1. Diyar-ı küfrü gezdim beldeler kâşaneler gördüm
Dolaştım mülk-i islamı bütün viraneler gördüm

Bu beyitte şairimiz gezdiği batı ülkelerinin gelişmişliğini bayındırlığını, güzel yapılarını ve mimarilerini görmüş, dolaştığı müslüman ülkelerde ise tamamen yıkık, yoksul ve geri kalmışlığı görmüş. Batının ileri düzey yapıya sahip olduğunu ve Doğu’nun buna yetişemediğini belirtmiştir.

2. Bulundum ben dahi dar-üş-şifa-yı Bab-ı Âli’de
Felatun’u beğenmez anda çok divaneler gördüm

Bu beyitte ise hükümet merkezi olarak görülen yerleri hastanelere benzetirken içindeki yöneticileri de hastalara benzetmiştir. Yani bu beyitte şair otoriter yönetimin tutumunu sorgulamıştır. Yönetimi o zaman ki şartlarda bariz olarak eleştiri yapamadığı için bunu kapalı sözcüler ardında yaparak eleştirisini yine de vazgeçmeden yapmıştır.

3. Huzur-ı gûşe-yi meyhaneyi ben görmedim gitti
Ne meclisler ne sahbâlar ne işrethaneler gördüm

Bu beyitte ise şair Avrupa ülkelerinde çalışmaya daha çok değer verdiğini eğlenmeyi arka plana bıraktığını Osmanlıların ise Avrupa’dan daha çok eğlendiğini ve o eğlencenin diğer Avrupa ülkelerinin yapmadığını anlatmıştır.

4. Cihan namındaki bir maktel-i âma yolum düştü
Hükümet derler anda bir nice salhaneler gördüm

Bu beyitte ise devlet yönetiminin haksızlıklarla baş etmediğini haksızlıkları görmezden geldiğini böylece dolaylı da olsa devletin insanları katlettiğini anlatmıştır. Adaletin hiçbir şekilde olmadığını söylemiştir.

5. Ziya değmez humarı keyfine meyhane-i dehrin
Bu işretgehte ben çok durmadım ammâ neler gördüm

Bu beyitte dünya denen yerin meyhaneye benzediğini içilen içkilerden sonra gelen baş ağrısının içkiyi içerken ki anda veren zevkten çok acı olduğunu ve zarar verdiğini belirtmiş bu durumu da Osmanlı’nın şuan ki keyfiyetinin acısının da elbette çıkacağını vurgulamıştır. Aslında yaşamanın sıkıntılarının, keyfiyetten daha çok olduğunu anlatmıştır.

Bu şiir ayrıca 11. Sınıf Edebiyat Ders kitabında yer almakta. Ödevlendirme olarak öğrencilere verilmektedir. Bu yazıda yer alan incelemeleri kullanarak Ziya Paşa Gazeli yorumlama ödevini yapabilirsiniz.

Gazel Yazarı:  Ziya Paşa